ÇOBAN ÇANTASI-CAPSELLA BURSA -PASTORİS
Capsella bursa-pastoris L.
Diğer adı: Thlaspi bursa–pastoris
Familyası: Brassicaceae (hardalgiller)
İngilizce adı: Shepder’s purse
Almanca adı: Hirtentäschel taschelkräut
Fransızca adı: Boursea pasteur

Bazı bitkiler çok sık karşılaştığımız, her yerde yetişebildiği için bazen "değersiz" olarak nitelenir. Halbuki her ortamda yaşamayı başarabilen bu bitkiler bir o kadar da değerlidir.

Çoban çantası bu bitkilerden biridir. Kaldırım taşlarının araları, duvar dipleri gibi zor yaşam alanlarında yaşamayı başarabilmektedir.
Latince’de Capsella bursa-pastoris adıyla bilinir. (Capsa: Çanta, kese / Pastoris: Çoban)Türkçe'de “çobançantası, çıngırdaklıot, cıngıldaklıot, kuşkuşotu (Eskişehir, Sivas), kuş ekmeği, kuş mancası (Van), medik, acıgıcı (Kars), acıbici (Antalya), it pancarı, yayla pancarı, dağ marulu (Bodrum), kaya marulu, serçe gözü, kuşgözü, çıynak, çırnak, ayşecik” isimleriyle bilinir. Bütün dillerde birbirine yakın anlamlar ifade eden isimlendirmeler vardır; çoban ve kuşlarla ilgili isimlendirmerin ortak olduğu görülür.
Dünyada 200’den fazla türü olan çoban çantasının ülkemizde 2 türü bulunur. (Capsella bursa-pastoris,Capsella rubella)
Dünyada tropik bölgelerin dışında geniş bir yayılış alanına sahip olduğu bilinmektedir. Ortaçağda kanamayı durdurduğu için kan bitkisi anlamına gelen “sanquinaria” diye anılmıştır. İrlanda’da cüzzam hastaları yardım toplarken çoban cantasını kullanmışlardır.
Botanik özellikleri Brassicaceae (hardagiller) familyasından 30-70 cm boylanabilen tek yıllık otsu bir bitkidir. Yaprakları bütün, mızraksı, uzun saplıdır.

Çiçekler beyaz ve küçük olup sap uçlarında veya yaprak koltuklarında bulunur.
caktan Aralık ayına kadar çiçeklenme devam eder. Her dönemde tohumların olgunlaşabildiği görülür.
Tohumları çok küçüktür; bir kapsülde 30 kadar tohum bulunur. Ülkemizdeki çobançantası türleri Capsella bursa – pastoris ( Tıbbi olarak kullanılacak tür bu türdür.)
Capsella rubella (Rubella kelimesi kırmızı anlamında bir kelimedir. Bu türün kesecik ve gövde sapı kırmızıdır, kesecikleri dar ve kalpsidir. Bu özellikleri ile diğer türden kolayca ayrılabilir.)
Topraküstü kısmı çiçek açma zamanında; kökleri bitki tohum bağladıktan sonra hasat edilir. Açık havada toplanmalı, hastalıklı bitkilerden (beyaz pas) drog toplanmamalıdır.
Kurutma Bitki iyice temizlendikten sonra demetler halinde asılarak kuru, hava sirkülasyonu iyi olan ortamlarda gölgede veya 45 C ısılı özel kurutma fırınlarında kurutulur.
Kuru drog olgunlaşmamış çiçekli sap ve rozet yapraklardan oluşmalı; rengi açık yeşil veya koyu yeşil olmalı. Kokusu hafif; tadı acımtıraktır.

Drog standartları Nem: % 12